Erbo-de-bou
Dysphania botrys
Amaranthaceae Chenopodiaceae
Àutri noum : Erbo-di-tigno, Seniscle-óudourous, Erbo-dóu-cor.
Noms en français : Ansérine botryde, Chénopode à grappes.
Descripcioun :L'erbo-de-bou o peréu di-tigno trachis dins li limas de ribiero, lis escoumbre o lis ermas. Es uno planto que fai de pichòti flour en boulo e que se recounèis subretout qu'èi di proun pegouso (planto glandulouso) emé uno forto óudour. Pèr d'ùni empèsto (erbo-de-bou), alor que pèr d'autre l'óudour es agradivo (seniscle-óudourous).
Usanço :La planto èi manjadisso e poudès vous n'en servi coume sabourun. D'après soun noum, devié servi contro li tigno. Cazin dins soun Traité des plantes médicinales, 1868, raporto d'ùni prouprieta, subretout contro lou tussi (espetouranto).
Port : Erbo
Taio : 10 à 50 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Dysphania
Famiho : Amaranthaceae
Famiho classico : Chenopodiaceae
Ordre : Caryophyllales
Coulour de la flour :
Verdo
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 1,5 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1400 m
Aparado : Noun
Jun à óutobre
Liò : Limas
- Escoumbre e proche dis oustau
- Ermas
- Ribiero
Estànci : Termoumediterran à Subremediterran
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Dysphania botrys (L.) Mosyakin & Clemants, 2002
(= Chenopodium botrys L., 1753 )
Coutelas(-d'Alemagno)
Iris germanica
Iridaceae
Nom en français : Iris d'Allemagne.
Descripcioun :Aquéu coutelas, naturalisa desempièi de tèms, èi lou mai coumun que siegue. Se recounèis eisadamen à si flour d'un poulit vioulet prefouns. Èro planta dins li jardin d'Alemagno à l'Age-mejan.
Usanço :Lou rizoumo, empouisounant fres, sarié bon contro lou tussi en poudro. Lou fau ramassa, pela e lou bèn faire seca avans que de se n'en servi. Es utilisa peréu pèr se lava li péu de tèsto o chivu s'amas mies. Li flour soun diuretico.
Port : Erbo
Taio : 30 à 80 cm
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Iris
Famiho : Iridaceae
Ordre : Aspargales
Coulour de la flour :
Vióuleto
Petalo : 6
Ø (o loungour) flour : 5 à 8 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca (Si)
Autour basso e auto : 0 à 800 m
Aparado : Noun
Mars à mai
Liò : Escoumbre e proche dis oustau
- Muraio
- Roucas
- Tepiero roucaiouso
Estànci : Termoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Óurigino pas couneigudo
Ref. sc. : Iris germanica L., 1753